بزرگداشت استاد محمد علی نجفی‎ - حدیث حاضر غایب

  « حدیث حاضر غایب »  

گزارش: وحید صلواتی

تصاویر مراسم تجلیل از محمدعلی نجفی

     ویژه برنامه «حدیث حاضر غایب» آیین بزرگداشت و تجلیل از استاد "محمدعلی نجفی"با همکاری واحد ارتباط با هنرمندان و دفتر تخصصی سینما وابسته به سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری اصفهان، دوشنبه هشتم مرداد ماه ساعت ۱۷ در سالن اجتماعات کتابخانه مرکزی شهرداری اصفهان برگزار شد.

محمدعلی نجفی معمار، فیلم‌نامه‌نویس و کارگردان ایرانی است که در اصفهان متولد شده و در زمینه‌های کارگردانی، نویسندگی، بازیگری، تهیه‌کنندگی و طراحی صحنه و لباس آثار متعددی را در کارنامه‌ هنری‌اش و در مقاطع مختلف ثبت کرده است. او علاوه بر فعالیت هنری، اولین مدیر سینمایی بعد از انقلاب اسلامی هم بوده است.

وی دانش‌آموخته کارشناسی ارشد شهرسازی و معماری از دانشگاه ملی است و نخستین فعالیت هنری سینمایی‌اش با کارگردانی فیلم "جنگ اطهر" آغاز کرد. سریال "سربداران(1363)" و "زمان شوردگی" و هم‌چنین فیلم های لوحه صفورا، زمین آسمانی، عشق طاهر، پرسه در شهر لاجوردی و گرگ بازی  ازجمله آثاری است که توسط محمدعلی نجفی کارگردانی شده است.

در این برنامه که با حضور محمدعلی نجفی، محمدعلی حدت، محمود ملاباشی و فرید صلواتی برگزار شد، از شماره ۲۲ ماهنامه برای فردا نیز رونمایی شد.

این ماهنامه نشریه‌ای تحلیلی، تفسیری است و در زمینه "فرهنگ و اجتماع" اصفهان فعالیت دارد و از هر پدیدۀ موثر در تاثیرگذاری و تغییر در شهر اصفهان سخن می‌گوید.

مرتضی رضوانی، سردبیر ماهنامه «برای فردا» طی سخنانی با تشریح اهداف این ماهنامه، از رسالت آن برای بزرگ داری سرمایه های نمادین و اجتماعی اصفهان در جهت توسعه سخن گفت، الهی باقری از تحریریه و دبیر تاریخ این ماهنامه که پ‍ژوهشی جامع در خصوص زرتشتیان اصفهان، دوچرخه سواری بانوان و... در این شماره نشریه داشته،‌دیگر سخنران این مجلس بود

مرضیه برومند؛ کارگردان، بازیگر و عروسک‌گردان و کارشناس هنرهای نمایشی از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران هم در بیانات کوتاهی گفت: سالها بود که آقای نجفی را ملاقات نکرده بودم، آن روزها ایشان را در بنیاد فارابی می دیدم و با وجود نظرات متفاوتی که وجود داشت، بده بستان می کردیم و به نتیجه می رسیدیم. امروز اما آنچه که نیست، همان دیالوگی است که در آن سالها برقرار می شد. برومند با اشاره به برگزاری جشنوره فیلم کودکان و نوجوانان تاکید کرد، جشنواره فیلم کودک و نوجوان جزو میراث معنوی اصفهان محسوب می شود و با وجود مشکلات اقتصادی‌، زیست محیطی و... این گنجینه می تواند همدلی و امید ایجاد کند،‌ چرا که اصفهان جای هنر و اندیشه است و آقای نجفی فرزند خلف اندیشه و هنراست.

علیرضا رضاداد، مشاور ارشد سازمان سینمایی و دبیر جشنواره فیلم‌های کودک و نوجوان در مورد فعالیتهای ارزشمند محمدعلی گفت: ما که به واسطه جشنواره در اصفهان دیدیم با دیدن بنر تجلیل از استاد در سطح شهر، خود را دعوت و با افتخار در این مراسم حاضر شدیم و به واسطه برپایین این نکوداشت از شهرداری اصفهان قدردانی می کنم، رضا داد گفت: من برای اولین بار و در جوانی در حسینیه ارشاد با نام محمدعلی نجفی آشنا شدم و اگر به سوی سینما کشیده شدم، از تأثیر رشحات قلمی ایشان بوده است، وی با یادآوری فعالیت های نجفی و ارتباطی که تا دهه 60 میان آنها قوام می یابد،  به سابقه مدیریت وی در سمت اولین مدیر اجرایی سینمای ایران پس از انقلاب اشاره کرد و افزود: ایشان پس از آن زمان دیگر به فعالیت اجرایی نپرداختند، اما همچنان سنگ بنایی برای مدیریت سینمای ایران پی نهادند که آثارش تا هم اکنون نیز جریان دارد، بنابراین ایشان هنوز هم مدیر سینمای ایران هستند و اگر اثر فاخری هنوز بر پرده می بینیم از دنبال کردن این راه است و اگر نمی بینیم از رها کردن آن.

دکتر نوروزی شهردار اصفهان در آیین بزرگداشت استاد محمدعلی نجفی معمار،‌فیلم نامه نویس و کارگردان اصفهانی در جمع هنرمندان گفت: نسل دهه60 با فیلم ها و سریال های محمدعلی نجفی بزرگ شده اند و کسی از این نسل نیست که این آثار به خصوص «سربداران» را ندیده باشد، هنوز هم وقتی صدای موسیقی یا تصاویری از این سریال را می بینیم به نظرمان از بهترین سریال ها است.

دکتر نوروزی گفت: سینما وسیله ای برای فرهنگ سازی و بیان درد های جامعه و آزادی یک ملت است.

سینما وسیله ای برای فرهنگ و فرهنگ سازی است که می تواند در راستای آزادی یک ملت حرکت کند،‌سینما بیان دردهای یک ملت است.

من به همه هنرمندان عزیز امید دارم و یقین دارم با وجودافرادی چون آقای نجفی همچنان اصفهان بتواند در همه عرصه های هنری بدرخشد چرا که این شهر در هر هنری دستی دارد.

امیدوارم همه هنرمندان قبل از هر چیز با درد جامعه آشنا باشند و بتوانند با آثار خود دردی را از جامعه درمان کنند.

شما در قبال شهر موزه اصفهان وظیفه‌ای سنگین دارید

در این مراسم محمدعلی نجفی با تشویق پرشور شرکت کنندگان پشت تریبون رفت و اظهار کرد: اصفهان نسبت به شهرهای دیگر ایران به علت طراحی و گرافیک متفاوت است. اصفهان دو محور اصلی دارد که این شهر را نسبت به هر شهری متمایز می‌کند ابتدا محور چهارباغ و دیگری محور زاینده رود و یک مُهر اصالت دارد که در هرجای دنیا با نام آن شناخته می‌شود و آن نقش جهان است.

من علاوه بر فیلمسازی، معماری با تخصص شهرسازی نیز آشنا هستم گفت: آقای شهردار! مردم اصفهان! شهری که در آن زندگی می کنید استثنایی است و من اسم آن را می گذارم موزه هنر. به این دلیل و به بهانه های مختلف همواره سعی کرده ام سکانسی از اصفهان در فیلم هایی که می‌سازم وجود داشته باشد، همانطورکه فیلم «افسانه شهر لاجوردی» را درباره اصفهان و فلورانس ساختم.

به نظر من در دنیا دوشهر وجود دارد که استثنایی هستند یکی شهر فلورانس ایتالیا و دیگری اصفهان که  مدتی خواهرخوانده بوده اند و  فیلم: «افسانه لاجوردی» مقایسه این دو شهر بود.

وی با بیان اینکه در تهران تلاش کردند با ساختن میدان آزادی (شهیاد) که برای این شهر نیز چنین مهری درست کنند، ولی بافت تهران این اجازه را نداد، افزود: سپس تصمیم گرفتند برج میلاد را با همین هدف احداث کنند و بازهم بافت تهران چنین اجازه‌ای نداد این درحالی است که اگر به عنوان یک محقق طراحی آزادی را بررسی کند می‌بینید که تمام هنرهای ایران در آن وجود دارد و کلکسیونی از همه معماری و هنر و اندیشه ایران است، اما بافت تهران اجازه نمی‌دهد که این مکان به‌عنوان یک مهر مشخص ثبت شود.

نجفی خطاب به شهردار و مردم اصفهان گفت: شما وظیفه بزرگی دارید، این شهر استثنایی است و نام شهر موزه بر تارکش دارد، به همین دلیل به بهانه های مختلف برای فیلم هایی که ساختم تلاش کردم به نوعی یکی از لوکیشن ها حتما در اصفهان باشد که این شهر بهتر دیده شود. 

وی با احترام به زاون قوکاسیان تاکید کرد:  مرحوم زاون قوکاسیان شخصی است که سینمای اصفهان مدیون و به نام او است، هرموقع نام سینمای اصفهان می آید ناخودآگاه یاد او می افتم چرا که به سینمای ایران و اصفهان خدمت کرده زاون مردی است که برای مردم بدون هیچ چشم داشتی کار کرد.

وی گفت سینما وسیله نیست،‌به نظر من فرهنگ است،‌ سینما آینه درون است، فضایی است که مرا با جهان مدرن به صورت مستقیم مرتبط میکند،،‌من خودم را یک سینماگر حرفه ای حساب نمی کنم، اما دغدغه ام سینما ست، سینما آینه درون من است فضایی است که مرا با جهان مدرن به صورت مستقیم مرتبط می کند،‌این هم از نشانه های مدرنیته است، چون در سینما دیده می شوید،‌تنها جایی است که نمی شود در آن ریا کردد، بقیه هنرها به نوعی در سنت ریشه دارند.

این نویسنده و کارگردان سینمای ایران با سخنی از شریعتی خطاب به خودش ادامه داد: او به من یاد داد من هرچه باشم محمدعلی نجفی هستم شاید مردم برای منافعشان به من آقای مهندس بگویند و برای منافعشان مرا را بالا یا پایین ببرند. همه باید بدانند که دیگران برای منافعشان از شما حمایت می‌کنند. اگر کسی این را باور کرد شروع دیکتاتوری است، چرا چهره ای مانند علی بن ابیطالب(ع) آنچنان در تاریخ چنین درخشان شد چون بالا بردند ولی خودش نپذیرفت.

نجفی با اشاره به آثار تاریخی و شگفتی‌های مسجد شیخ لطف الله اظهار کرد:  افسانه شهر لاجوردی وقتی در اصفهان به نمایش درآمد، روانشاد زاون گفت نجفی مگر این ملودرام بود؟ چرا من سراسر دیدن این فیلم گریه کردم؟در پاسخ گفتم من و تو دو وجه مشترک داریم که آن دو اصفهان و سینما هستند و این فیلم هردوی این اهداف را محقق کرد.

روزی دکتر شریعتی به من گفتند نجفی! دوتا  زنجیر  داری که جلوی رشدت را می گیرد: یکی نام و دیگری نان. یادت باشد هر چه هستی، محمد علی نجفی هستی. آنها به دلیل منافعشان به تو  می‌گویند آقای مهندس نجفی به دلیل منافعشان تو را بالا می برند یا پایین می آورند و بدان دیگران به دلیل منافعشان از شما صحبت می کنند، اگر این را باور کردید شروع دیکتاتوری است. دیکتاتورها چرا به‌وجود می آیند؟ به دلیل آنکه دیگران برای منافعشان آنها را بالا می برند و باورشان می کنند. نجفی  با اشاره به نقل قولی از آیت الله طالقانی ادامه داد:  ایشان به من گفتند نجفی اگر می خواهی با مردم باشی و آنها را بفهمی، سعی کن همیشه متوسط باشی، نگذار به جایی برسی که مردم تو را ببینند اما تو مردم را نبینی. وی در پایان از خاطره ملاقاتش در مصاحبه با امام خمینی در نوفل‌لوشاتو گفت و از طرح مسئله زنان در جامعه اسلامی و پاسخ امام(ره) که عنوان کرده بودند: ما با حضور زن به عنوان عروسک مسئله داریم وگرنه باحضورش مشکلی نداریم.

آدمهای هستند که جهانی دیگر را به تو ارائه می دهند، فکر کنید که از یک طرف جماعت مذهبیون آن زمان،  آیت الله مطهری، گلزاد کفوری، علامه جعفری، بهشتی و از طرف دیگر با روشنفکرانی مثل ساعدی،‌آل احمد، شاملو، براهینی و دیگران هم نشینی و رفت آمد خانوادگی داشت باشی، با آیت الله طالقانی از طریق مسجد هدایت آشنا شدم و وقتی زندان بودند هم در ارتباط بودیم بعدها هم با عبدالعی بازرگان که نهضت آزادی بودند از همان طریق آشنا شدم، یک مرتبه هم آقای طالقانی به من گفت سعی کنید سهراب شهید ثالث را به گروه خود بیاورید و اگر خواست فیلم بسازد، خودتان امکاناتش را ایجاد کنید.

قابل ذکر است وی سال 1346 با دکتر شریعتی و همچنین با اشخاص دیگری مثل غلامحسین ساعدی،‌سیمین دانشور، جلال آل احمد، شاملو و بسیاری دیگر آشنا شده است،  و از طریق عبدالعلی بازرگان پسر مرحوم مهندس بازرگان که دانشجو و عضو انجمن اسلامی دانشکده معماری بود در سخنرانی های دکتر شریعتی شرکت کرد.

فریدالدین محمد صلواتی دستیار مهندس نجفی و دبیر این نکوداشت، طی سخنانی هدف از برگزاری این مراسم را تجلیل از بزرگان و ارتباط نسل جوان با فرهیختگان هنر هفتم تشریح کرد و خاطرات خود را در حوزه دستیاری و بازیگری با مهندس نجفی بیان کرد و  قابلیت، خلاقیت و نگاه متفاوت استاد را در برخورد با مسائل اجتماعی و امور سینمایی مورد تاکید قرار داد، وی گفت از استاد بسیار آموختم، او مثل یک دانشگاه بود،‌نه فقط از جنبه سینما که نمود تمام تجارب ایشان در عملکرد و رفتارش برای من آموزنده بود.

وی  روزآمد بودن آثار نجفی را از مشخصه های کارهای ایشان برشمرد و ادامه داد وضعیت امروز سینما روبه زوال است باید از تفکر امثال نجفی بیش از پیش برای ارتقاء صنعت سینما بهره برد هر چند نقدهایی هم بر برخی ، آثار ایشان وارد بوده است

فرید در نوجوانی وارد انجمن سینمای جوان شد و ماحصل این تجربه ساخت حدودا ده فیلم کوتاه بود،‌علاقه او به هنر با سینما آغاز شد و سپس به موسیقی و خوانندگی گرایش یافت که دستاورد آن انتشار سه آلبوم به نام های: "قناری حصاری" و "طبیب عشق" و "عاشق وحشی" است

صلواتی که بیشتر به نام "داش فرید" شناخته می شود سالها به عنوان روزنامه نگار فعالیت کرده و اکنون از طریق فضای مجازی و نوشتن در رسانه های مکتوب، اندیشه های خود را با مخاطبان به اشتراک می گذارد. او در دو فیلم سینمایی "افسانه شهر لاجوردی" و "زمین آسمانی" به کارگردانی محمدعلی نجفی سمت دستیار کارگردان را بر عهده داشته است.

در این آیین همچنین محمدعلی حدت نقاش و طراح گرافیکی، خاطرات نسلی از سینما دوستان را  بیان کرد و گفت:

نمی توان در اصفهان بود و عاشق نبود (متن مصاحبه)

وی گفت افتخار داشتم که در دهه 60، برای فیلمِ «گزارش یک قتلِ» آقای نجفی پوستری ساختم و آشنایی ما با هم از آنجا آغاز شد. اصفهان شهر آقای نجفی است. در سینمای ایران، افراد بسیاری در پس و پیش صحنه زحمت کشیدند که پشت صحنه ای ها، از کارگر تا طراح پوستر، کمتر دیده شدند و حال وقت آن است که به جامعه شناسانده شوند.

   حدت متولد آبان ماه ۱۳۲۷ در شهر یزد است. او دیپلم خود را در سال ۱۳۴۶ از هنرستان هنرهای زیبای اصفهان در رشته نقاشی دریافت کرد. تبحر او در نقاشی موجب شد از سال ۱۳۴۹ از او برای ساخت پوسترهای سینمایی دعوت به عمل آید، کاری که بعدتر به طراحی سردر سینماها منجر شد و تا سال ۱۳۷۶ ادامه یافت.

حدت یکی از پرکارترین هنرمندان در این زمینه است و تا کنون بیش از ۶۰۰ پوستر و سردر برای فیلم‌های سینمایی داخلی و خارجی طراحی نموده‌است.

محمدعلی حدت، طراح و نقاش برجسته اصفهان است که فعالیتش را در اواخر دهه ۴۰ و در کنار «مرتضی ممیز»، از گرافیست‌ها و طراحان شاخص ایران آغاز کرد. این هنرمند در طول سه دهه برای بیش از ۲۵۰ فیلم پوستر طراحی کرده است که پوستر اکران دوم فیلم "رضا موتوری"، "فرار از تله"، "دونده"، "ترنج" و "گنج"«شام آخر»، «مرد آفتابی»، «گروگان»، «روسری آبی»، «منطقه ممنوع»، «آقای شانس»، «حامی»، «هدف»، «تحفه هند»، «بهشت پنهان»، «مرضیه»، «دل و دشنه»، «راه افتخار»، «سربلند»، «می‌‌خواهم زنده بمانم»، «پرواز از اردوگاه» و... به عنوان «طراح پوستر» حضور داشته است.

استاد محمود ملاباشی از فرهنگیان باسابقه اصفهانی، دبیر ادبیات و مدیر دبیرستان هراتی در سالهای 1367 تا 1372 و بازیگر و  از دوستان استاد گفت:

من در طول سالیان، بسیار از آقای نجفی آموخته ام و از آموزه های ایشان حتی در کلاس های درسی ام بهره ها برده ام، به همین خاطر باید به حرکتِ عینی و ذهنی سیال اصفهان در جان و روان هنرمندان و طبیعت آن اشاره کنم. حرکتی که لااقل از ده قرنِ پیش تاکنون وجود داشته و نمونه عینی آن زاینده رود بود که خشکید. نمونه ذهنی آن اما حرکتِ سیالی است که در آثار شعرا، نویسندگان، فیلمسازان، نقاشان، مجسمه سازان و...می بینیم، وی در ادامه اشعاری از خود را برای حاضرین قرائت کرد.

در میان برنامه گروه موسیقی کلاسیک «کاغذ رنگی» با حضور کودکان و نوجوانان هنرمند و به سرپرستی شهریار بلوچستانی چند قطعه بسیار زیبا و متفاوت اجرا کردند.

همچنین در میان اجرای سخنرانان نماهنگ و قطعاتی از آثار مهندس محمدعلی نجفی به نمایش در می آمد که نسبت به معرفی آثار و زندگی ایشان به زیبایی سنگ تمام گذاشته شد.

در پایان جا دارد از آقای حسن قانونی صاحب امتیاز و مدیرمسئول "ماهنامه برای فردا" و همه همکارانش به واسطه تلاششان در انتشار یک نشریه  پر محتوا و متفاوت در شهر اصفهان آن هم در این شرایط اقتصادی و مالی، تشکر و قدردانی کرد.

قابل ذکر است در این مراسم فریده روشن رئیس کمیسیون فرهنگی شورای شهر اصفهان و محمد عیدی رئیس سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری و تعدادی از مدیران شهری حضور داشتند.

امید است شهرداری اصفهان نسبت به برپایی این قبیل مراسم ها اقدام کند تا پیوند نسل جدید را با فرهیختگان هنرهفتم بیش از پیش برقرار سازد.

اطلاع رسانی مراسم در خبرگزاری ایمنا

متن خبر خبرگزاری ایسنا

تصاویر مراسم تجلیل از محمدعلی نجفی

گزارش روزنامه اصفهان زیبا

بزرگداشت «محمدعلی نجفی»

بزرگداشت «محمدعلی نجفی» کارگردان پیشکسوت سینمای ایران در اصفهان برگزار می‌شود.

«محمدعلی نجفی» کارگردان 73 ساله سینمای ایران و نخستین مدیر سینمایی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در دارالفنون تهران دیپلم خود را به دست آورد و دانش‌آموخته کارشناسی ارشد شهرسازی و معماری از دانشگاه ملی است. نجفی فعالیت هنری خود را با کارگردانی نمایش سربداران در حسینیه ارشاد شروع کرد. در سال ۱۳۵۶ مؤسسه آیت فیلم را با همکاری انجمن اسلامی مهندسین تأسیس کرد و نخستین فعالیت هنری سینمایی‌اش کارگردانی فیلم «جنگ اطهر» در سال ۱۳۵۸ بود.

«جنگ اطهر» (۱۳۵۸)، لیله‌القدر (۱۳۵۸)، سریال سربداران (۱۳۶۳)، لوحه صفورا – فیلم کوتاه (۱۳۶۴)، گزارش یک قتل (۱۳۶۵)،پرستار شب (۱۳۶۶)، زمین آسمانی (۱۳۷۳)، عشق طاهر (۱۳۷۷)، سریال زمان شوریدگی (۱۳۷۹)، زاگرس (۱۳۸۴)،پیاده‌روهای کلان‌شهر     - مستند (۱۳۸۵)، تاریکخانه من – فیلم کوتاه (۱۳۸۹)، پرسه در شهر لاجوردی (۱۳۹۴) از فعالیت‌های فیلمسازی نجفی به شمار می‌رود. نجفی در فیلم‌هایی چون طپش، قرمز، شیدا و دیگری مشاور هنری یا طراح صحنه و لباس بوده، به عنوان بازیگر در فیلم‌های آنسوی مه، زمین آسمانی و از دوردست و دو مجموعه تلویزیونی معمای شاه و در چشم باد بازی کرده است.