سفرنامه چند کشور اروپایی
«انسان بودن خود به تنهایی یک دین است»
نوشته: وحید صلواتی
به نامه خدا
مقدمه‌ای کوتاه بر سفرنامه اروپا
از دیر باز انسان‌ها شایق دیدار جاهای ناشناخته بوده‌اند در حقیقت باید گفت که دید جغرافیایی در افراد بشر سابقه طولانی دارد.
در مورد سفر از قدیم تا به حال دو عقیده کاملاً متفاوت وجود داشته و دارد، یکی تشویق سفر و دیگری نفی سفر. موافقین سفر می‌گویند:
قدر مردم سفر پدید آرد
خانة خویش مرد را بندست
چون به سنگ اندرون بود گوهر
کس نداند که قیمتش چند است (سنایی)
سفرها انواع مختلف دارند: سفرهای: سیاحتی – تجارتی – سیاسی – زیارتی – تحقیقاتی و امثال آن همواره در طول تاریخ وجود داشته است. اشعار کهن، کلاسیک و نو درباره اهمیت سفر سروده شده است، نگاهی به دیدگاه سعدی و حافظ شاید نکته‌ای را روشن کند، حافظ در طول زندگی یکبار به سفر رفت و هنگام سوار شدن بر کشتی در جزیره هرمز و آشوب دریا، از سفر پشیمان شد و غزل معروف خود را که با این بیت شروع می‌شود و کامل آن در دیوان او وجود دارد سرود:
دمی با غم به سر بردن، جهان یکسر نمی‌ارزد
به می بفروش دلق ما کزین بهتر نمی‌ارزد
و سعدی را می‌بینیم که با سفر سی ساله به دور جهان چه نظری به سفر دارد و چه تجربه‌ها آموخته می‌گوید:
در اقصای عالم بگشتم بسی
به سر بردم ایام با هر کسی
تفاوت دو دیدگاه یکی سفر معنوی و دیگر سفر آفاقی، در ادبیات مذهبی و شیعه مذهبی ایران از هردو دیدگاه به سفر نگاه شده است.
شعر «به کجا چنین شتابان؟» از محمدرضا شفیعی کدکنی، شعر اخوان ثالث با مصرع «من اینجا بس دلم تنگ است …» دارد که از مزیت‌های سفر سخن می‌گوید.
در اشعار شاعرانی همچون حمید مصدق، خسرو گلسرخی، حسین پناهی، مهدی اخوان ثالث، سید علی صالحی، فریدون مشیری، اردلان سرافراز، هوشنگ ابتهاج، شهریار، دهلوی، ناصر خسرو و بسیاری دیگر ابیات قابل تاملی راجع به اهمیت سفر رفتن پیدا خواهید نمود.
کتابهای مذهبی و شیعه مذهبی برای سفر نظرات مختلفی ابراز داشته‌اند- یک باب از حلیه‌المتقین در مورد سفر و آداب آن است.
بعضی احادیث و اخبار چنین می‌گویند(السفر قطعه من العذاب – سفر پاره‌ایست از دوزخ)
البته با وسائل ابتدایی آن دوران‌ها و ناامنی راه با مشکلات عدیده حق داشتند که از سفر شکوه داشته باشند حتی در قرن اخیر ایرج میرزا می‌گوید:
سفر باضعف پیری سخت باشد گر از سر چشمه تا پاتخت باشد
یعنی یک ایستگاه راه، ولی به هر حال بنا به سروده معروف سعدی:
بسیار سفر باشد تا پخته شود خامی صوفی نشود صافی تا درنکشد جامی
امروزه با وسایل مدرن و راحت سفر بسیار آسان شده است، اگر مشکل مالی نباشد واقعاً سفر پندآموز و لذت‌بخش است. در سالیان قدیم که یک حاجی شش‌ماه یا یک سال در راه بود تا به مکه برسد، یقیناً مسافر حج بسیار چیزها می‌دید و تجربه می‌آموخت نه اینکه فرودگاه اصفهان تا مکه دو ساعت هوایی طول بکشد و هیچ کجا را مسافر نبیند!
سفر اگر با انگیزه پژوهشی همراه باشد و با دید محققانه انجام گیرد نتایج بسیار علمی و عملی خواهد داشت.
در این سفرنامه بدین نکات توجه شده است و باشد که خواننده را از خواندن آن آگاهی، نتیجه‌ای و تنبّهی حاصل گردد، ان‌شاالله.
از همسرم خانم مریم فایضی که در نوشتن این سفرنامه بنده را همراهی کردند، همچنین پدر بزرگوارم جناب آقای دکتر فضل الله صلواتی، جناب آقای دکتر نوئین، حجت الاسلام والمسلمین عابدینی و جناب آقای انتخابی که در تدوین و بازخوانی یاری‌ام کردند تشکر و قدردانی می‌کنم.
در پایان مقدمه با شعری از ناصر خسرو قبادیانی که در پایان سفرنامه او آورده شده است، سخن را پایان می‌دهم و می‌دانیم ناصر خسرو حدود 20 هزار کیلومتر را پیاده در نوردیده و در صحت گفتار او جای هیچگونه شکی نیست.
رنج و عنای جهان اگرچه درازست
با بد و با نیک بی گمان به سرآید
چون مسافر زبهر ماست شب و روز
هرچه یکی رفت بر اثر دگر آید
ما سفر برگذشتی گذرانیم
تا سفرناگذشتنی به درآید
برای خوانندگان سلامت و سعادت و حسن عاقبت می‌خواهم. «بمنه و کرمه»
با امید موفقیت و سر افرازی
تقدیر و تشکر
پروردگار بزرگ، خلقت را با حکمت سرشت و چون بارقه‌ای از دانایی بر انسان نثار کرد و بدینسان نیستی را به هستی کشاند، والاترین درود و سپاس بر یگانه آفریدگاری که این توفیق را به من و همسرم عنایت فرمود که حدود یکماه با سفری پربار، فرصت رها شدن از یکنواختی و کسب تجربیاتی ارزنده و کسب خاطرات فراموش ناشدنی را فراهم نمود.
سالها در نظر بود که سفری به چند کشور اروپایی داشته باشم، هر زمان بنا به عللی، انجام این سفر میسر نمی‌شد، بالاخره با لطف پروردگار، من و همسرم، روز 26خردادماه 1396 (June 2017-17) در حالی که 21 روز از ماه مبارک رمضان را پشت سر می‌گذاشتیم با حرکت از ترمینال کاوه اصفهان به طرف فرودگاه بین المللی امام خمینی، این سفر آغاز شد تا علاوه بر ایجاد آرامش، با دنیا و فرهنگ‌های جدید آشنا و این امکان فراهم شد تا به دور از هراس و اضطراب، روش تکراری زندگی را برهم زنیم، چند صباحی شیوه جدیدی از زندگی را امتحان کنیم و دیداری با اقوام خویشان داشته باشیم، از سویی فرزندانمان که در اصفهان بودند، تجربه دوری از والدین و آشنایی با الفبای استقلال فردی را تاحدودی تجربه کنند تا در آینده بتوانند موفق باشند.
اگر دعوت، محبت و استقبال اقوام و دوستانمان در اروپا و همراهی اقوام عزیزمان در اصفهان نبود، این سفر پرمحتوا، جذاب، متنوع و با هزینه‌های مناسب، فراهم نمی‌شد. با توجه به بحران اقتصادی در کشور و افزایش شدید قیمت ارز که از اواخر سال 1396 آغاز شد، دیگر خواب! این سفرها را نمی‌توانستیم ببینیم!
دعوتنامه با محبت پسرخاله عزیزم دکتر نصیر مجرد و همسر مهربانشان خانم زهرا نژادحسینیان در شهر زوریخ – سوئیس صادر شده بود و در ادامه همراهی عموی مهربانم دکتر محمد صلواتی و همسرشان سیما در فرایبورگ آلمان، دعوت پسر عمویم پیام و سیما و فرزندانشان: کیمیا و کیان و دختر عمویم دکتر مریم و دختر زیبایش «لیا» در شهر کارلسروهه آلمان، پذیرایی دایی و همراه دوران کودکی‌ام، در شهر دورتموند و همسر صبور و سخت کوش او لیلا و فرزندانش محمد و امیررضا و حضور گرم خواهرم سپیده و شوهرش دکتر مهرداد فقیهیان و دختر دوست داشتنیش صبا در هامبورگ آلمان و پایان سفر در شهر اسلو – نروژ و سوئد، با حضور گرمابخش دائیم دکتر غلامرضا جعفری و همسرش دنیلا و فرزندانش یاسمین و نیکولاس در کنار مصاحبت با ایرانیان ساکن در این کشورها، سفری را نزدیک به یک ماه برایمان فراهم کرد که سرشار از تجربه و آموخته‌های فراموش ناشدنی بود.
بدین وسیله از همه این بزرگواران سپاسگزارم و امیدوارم در زندگی‌هاشان موفق و سربلند باشند و همواره حال جسم و دلشان خوبِ خوب باشد.
دیدار از کشورها و مکان‌های تاریخی و طبیعی گوناگون و همراهی بستگان و خویشان و دوستان هم زبان، به پرباری و غنای سفر افزود، و مرا به یک فضای جدید انسانی – دینی رهنمون بود، امید آنکه همه با هم بتوانیم از طریق انتقال تجارب و آموزه‌ها، نقاط قابل بهبود کشورمان را شناسایی و ارتقاء بخشیم.
به هیچ یار مده خاطر و به هیچ دیار که بر و بحر فراخست و آدمی بسیار
چو ماکیان به در خانه چند بینی جور؟ چرا سفر نکنی چون کبوتر سیّار
مقدمه
کشورم را چون جان دوست می‌دارم و افتخار می‌کنم یک ایرانیم و در کشوری به دنیا آمده‌ام که سرشار از تاریخ پرافتخار، زیبایی‌ها، ادبیات فاخر، معنویت و مهد تمدن است، خاستگاه ادیبان و شاعران بزرگی چون فردوسی، مولانا، حافظ، سعدی و... است و آرزوی همه ما این است که در پرتو تعالیم ادبی، دینی و انسانی، بهترین زندگی‌ها را داشته باشیم.
ایرانیان باستان شادترین مردم جهان بودند، درایران باستان جشن‌های متعددی در سال برپا می‌شد و ازاین حیث ایرانیان شادترین مردم جهان بودند! مشکل از دین نیست بلکه امروز جامعه ما از افراط و تفریط فراوان در رنج است، چندین سال جنگ و کمبودها، جامعه را به افسردگی می کشاند، باید مردم را شاد و امیدوار نگاه داشت و همه اقشار در این خصوص وظیفه دارند، امروز عده‌ای بر روزهای عزاداری افزوده‌اند! چرا باید روزهای شادی، اعیاد و ولادتها را تنها یک شب جشن بگیریم! در حالی که طبق برخی روایات، خداوند در شبهای عید و شادی، گناهان بندگان را می‌بخشاید، اسلام تاکید بر استفاده رنگ‌های روشن خصوصا سفید دارد و رنگ سیاه را ناپسند و مکروه می‌داند، کمتر به این نکته توجه می‌شود! به خصوص در تنگناها و بحران‌های امروز ایران، به شدت نیاز به شادی و نشاط برای یک نسل آینده ساز داریم که نتایج آن افزایش امید و نشاط در جامعه امروزمان است، باید پذیرفت اسلام را نمی‌توان از بیان برخی مداحان شناساند! بلکه شناخت اسلام از مسلمانی عالمان و عمل به وظیفه هر فرد در هر موقعیت است.
در این سفرنامه، قصد سیاه نمایی و تبلیغ بر علیه کسی و یا چیزی و یا نهادی نیست، اگر مقایسه‌ای انجام می‌شود به جهت بهینه‌کاوی و بهره‌گیری از دست‌آوردهای درست و موثر دیگر انسان‌ها است، بعضی فکر می‌کنند فساد و بی اخلاقی و انحطاط در جوامع غربی بسیار است، اگر چنین بود، جامعه آنها متلاشی می‌شد، و این توسعه یافتگی و قانون مداری و نظم و رعایت حقوق انسان و حیوان و طبیعت و... معنی نداشت.
در آیه 39 و 40 سوره نجم، خداوند می فرماید: «و نیست از برای انسان، مگر کوشش و تلاشی که انجام داده است و قطعاً ثمره کوشش و تلاش خود را خواهد دید» و این اتفاق در کشورهای توسعه یافته به واسطه تلاش و کوشش رخ داده است، لذا باید از تجارب و راه‌های رفته این کشورها بهره بگیریم.
«قُلْ سِیرُواْ فىِ الْأَرْضِ فَانظُرُواْ کَیْفَ بَدَأَ الْخَلْقَ ثُمَّ اللَّهُ یُنشِئُ النَّشْأَةَ الاْخِرَةَ إِنَّ اللَّهَ عَلىَ کُلِّ شىَءٍ قَدِیرٌ» (عنکبوت،20) (بگو: در زمین بگردید و بنگرید خداوند چگونه آفرینش را آغاز کرده است؟ سپس خداوند (به همینگونه) جهان آخرت را ایجاد می‌کند، یقینا خدا بر هر چیز توانا است.)
جهانگردى، سیر و سفر، مطالعه ى طبیعت و گردشهاى هدفدار، یک وظیفه و ارزش است. «قل سیروا فى الارض فانظروا» گردش در طبیعت، مى تواند انسان را به فکر وادارد. «قل سیروا... فانظروا»، با مطالعه ى دقیق در آفرینش، شک و تردید خود را بر طرف کرده و خدا را بهتر مى توانیم بشناسیم. «فانظروا...»، بهترین دلیل معاد، قدرتنمایى خداوند در پدید آوردن موجودات در نخستین مرتبه است. «کیف بدء الخلق ثمّ اللّه یُنشىءُ النّشأه الآخره»
بنا به فرموده پیامبر اکرم(ص)، علم را فرابگیرید ولو در کشور چین، بر همین اساس بدون تعصب و با نیت خیرخواهی مواردی که مشاهده و مطالعه شده، تقدیم می‌شود، امید آن است که به کار آید.
مدارک مورد نیاز برای سفر
پیش از سفر به اروپا لازم است با افراد اهل فن و آنها که به تازگی سفر داشته‌اند مشورت کرد، به خصوص که هر کشور قوانین خاص خود را دارد، از جمله: اخذ نوبت سفارت جهت ارائه مدارک و مصاحبه، (تلفنی یا از طریق ایمیل)، تهیه دعوت نامه از کشور مقصد، پاسپورتی که بیش از شش ماه اعتبار دارد، آخرین تصویر فرد متقاضی، ترجمه: کپی آخرین فیش حقوقی، گواهی اشتغال به کار، تراکنش و تمکن مالی قابل قبول، بیمه سفر، برگه رزرو بلیت و... فراهم کرد. برخی کشورها تأیید دادگستری و ترجمه سند مالکیت را هم مطالبه می‌کنند که باید همه مدارک آماده باشد، با این حال در سایت سفارت هر کشور در ایران، راهنمایی لازم شده است. مهم این است که برای تشکیل پرونده مصر و پیگیر باشید.
البته شما در این حالت می‌توانید ویزای شنگن دریافت کنید و به واسطه آن به کشورهای مختلف سفر کنید.
قابل ذکر است بیشتر کشورهای اروپایی توافق شنگن را امضا کرده‌اند، توافق‌نامه شنگن که در سال ۱۹۸۵در لوکزامبورگ از سوی بلژیک، فرانسه، آلمان، هلند و لوکزامبورگ به امضا رسید، توافق‌نامه‌ای است که به برداشته شدن مرز بین ۶ کشور اروپایی انجامید و امکان مسافرت بدون روادید بین این کشورها را فراهم کرد. این توافق‌نامه در سال ۱۹۸۵ بین پنج کشور اروپای غربی به امضا رسید و کشورهای دیگر به تدریج به این توافق‌نامه ملحق شدند. در حال حاضر ۲۶ کشور اروپایی از قوانین این توافق‌نامه پیروی می‌کنند، تمام کشورهای اتحادیه اروپا به جز بریتانیا و ایرلند، این توافق‌نامه را پذیرفته‌اند.
تجربه سفر
بدون شک سفر به اقصی نقاط جهان بسیار درس‌آموز است و سفر به کشورهای اروپایی هم از این قاعده مستثنی نیست که بسیار در کسب تجربه و دیدگاه‌ها و تصمیم گیری‌ها مؤثر است، مشروط بر اینکه پیش از انجام سفر، اطلاعات و نکات لازم درباره‌ی آن کشورها مطالعه یا از طریقه مشاوره کسب شود.
یادداشت درباره‌ی کشورهای دیگر، جالب و لذت‌بخش است. شما در هر مسیر چیزهای جدیدی یاد می‌گیرید، با اعتقادات و آداب و رسوم، نحوه‌ی زندگی دیگر ملت‌ها، زبان آنها و سلیقه خوراک‌های منحصر به فردشان و... آشنا می‌شوید و مردم شناسی و دیدگاه‌تان به زندگی، متحول می‌شود و چه خوب بود مدیران سازمان‌ها و شرکتهای خصوصی و دولتی را در قالب تورهای آموزشی متناسب با نوع فعالیتشان به کشورهای مختلف اعزام می‌کردند تا بتوانند از تجارب ارزنده سایر ملل بهره بگیرند.
بسیار سفر باید تا پخته شود خامی
صوفی نشود صافی تا درنکشد جامی